FAQ Special - Vertraagde terugbetalingen en faillissementen

Geschreven door Lynn Hamerlinck op 21 december 2022

Als crowdfunder weet je: er zijn risico’s verbonden aan mijn investeringen. Maar over hoeveel risico hebben we het eigenlijk? Wat kan er concreet mislopen? En vooral, wat gaat Lendahand voor me doen zodat ik mijn investeringen terugbetaald krijg? 

Transparantie over de activiteiten van leningnemers en hun financiële situatie is waar  Lendahand al bijna 10  jaar voor staat. Als crowdfundingplatform zorgen we ervoor dat bedrijven toegang krijgen tot de financiering die ze nodig hebben met de nadrukkelijke intentie dat investeerders hun uiteleende geld met rente terugkrijgen van deze bedrijven.

Onlangs vroegen we de crowd om hun meest prangende vragen omtrent vertraagde terugbetalingen en faillissementen als het gaat om investeringen.. Ze worden beantwoord door onze CFO, Daniel van Maanen.

 

Q: Hoe werken terugbetalingen?

Leningnemers gaan een contract aan met Lendahand waarin ze gedurende een periode van 48 maanden nieuwe leningen op het crowdfundingplatform mogen plaatsen. In dat contract wordt ook vastgelegd wat de looptijd en terugbetaalfrequentie van elke lening is. De meeste leningen hebben een totale looptijd tussen de 12 en 36 maanden en de terugbetaalfrequentie is doorgaans elke 6 maanden. In sommige gevallen mag de leningnemer langer doen over de eerste terugbetaling (een zogeheten grace period). Hiermee kan het bedrijf eerst aan groei werken voordat ze aflossingen moeten doen. Bij het betalen van de aflossing wordt ook de tot dan toe opgebouwde rente uitgekeerd. 

Leningnemers worden geacht gedurende de 1e 10 dagen van de maand de geplande aflossing en rente over te maken. Lendahand zet het geld uiterlijk de  15e van de maand op de wallets van de investeerders.

 

Q: Zijn er risico’s verbonden aan crowdfunden?

Elke belegging of investering brengt risico’s met zich mee. Bij crowdfunding door middel van leningen bestaat het risico dat de leningnemer de aflossingen en rente te laat, gedeeltelijk of geheel niet terugbetaalt. 

Commerciële banken financieren vaak niet groeiende bedrijven die nog niet winstgevend zijn, of enkel wanneer de leningnemer waardevol onderpand als land, gebouwen of machines heeft. Lendahand daarentegen leent over het algemeen aan redelijk jonge en veelbelovende impact ondernemingen die per definitie actief zijn in opkomende economieën, landen met vaak relatief grote economische en politieke uitdagingen. De projecten kunnen ondanks uitvoerige screening en monitoring daarom over het algemeen als bovengemiddeld risicovol worden beschouwd.

Als investeerder kan je de risico’s inschatten door: 

  • te kijken naar het rendement: zoals gebruikelijk bij investeringen geldt ook voor Lendahand-projecten: hoe hoger het verwachte rendement, hoe hoger het risico
  • het KIIS-document te bekijken, te vinden onder de tab ‘Documenten’ bij elk project
  • de kredietscore en -beoordeling te raadplegen, te vinden onder de tab ‘Risico’s’ bij elk project

 

Q: Hoe verkleint Lendahand de risico’s voor investeerders?

Lendahand probeert de risico’s te verkleinen door een uitgebreide risico-analyse vooraf, getoetst door een extern kredietcomité bestaande uit financieringsexperts.

Met de leningnemer worden vervolgens financiële afspraken gemaakt waar zij zich aan moeten houden. Elk kwartaal moet de leningnemer haar financiële stand van zaken rapporteren bij het Lendahand Investment Team. Bij directe leningen moeten leningnemers doorgaans onderpand aan Lendahand verstrekken.

In het contract met de leningnemer wordt afgesproken aan welke financiële eisen het bedrijf blijvend moet voldoen. Het bedrijf moet vóór het ontvangen van de gelden van elk afzonderlijk project verklaren nog altijd aan alle financiële afspraken  te voldoen enelk kwartaal een lijst van financiële en operationele KPI’s aanleveren. 

Zodra een leningnemer niet meer aan de afspraken voldoet en/of de KPI’s van het bedrijf te zwak worden bevonden door het Investments Team van Lendahand, mag de leningnemer (tijdelijk) geen nieuwe projecten plaatsen. In het geval van “directe leningen” dwingt Lendahand over het algemeen onderpand af. Dit betekent dat in het geval van een faillissement, de curator het onderpand aan Lendahand beschikbaar kan stellen. In de praktijk houdt het houden van onderpand vaak simpelweg een betere onderhandelingspositie ten opzichte van andere financierders in. Bij extra risicovolle leningnemers wordt vaak besloten het maximale te lenen bedrag te limiteren. Ook wordt de maximale looptijd verkort, tot bijvoorbeeld 6 of 12 maanden.

Elke twee jaar loopt het contract van de leningnemer af en moet er éérst een nieuw (lichter) boekenonderzoek plaatsvinden voordat de leningnemer nieuwe projecten op het platform kan aanbieden.

Hoe Lendahand concreet leningnemers selecteert en hoe het due diligence proces eruit ziet staat in detail beschreven op deze pagina ‘Hoe selecteert Lendahand nieuwe projecten voor op het platform?’. 

 

Q: Wat kunnen oorzaken zijn van vertraagde terugbetalingen?  

Er zijn verschillende oorzaken waardoor een leningnemer terugbetalingen dient uit te stellen, waaronder:

  • Tegenvallende omzetgroei;
  • Hogere kosten dan voorspeld;
  • Minder succesvol in het ophalen van aandelenkapitaal of schuldfinanciering;
  • Verzwakking van lokale valuta waardoor de lening in euros of dollars relatief groter wordt;
  • Verslechtering in de terugbetalingen van de klanten van de leningnemer, wat het voor de leningnemer zelf ook moeilijker maakt haar leningen terug te betalen.

 

Q: Kunnen leningnemers nog steeds projecten aanbieden en nieuw geld lenen terwijl ze voorgaande projecten nog niet hebben terugbetaald?

Leningnemers moeten aan 3 voorwaarden voldoen om nieuwe projecten te mogen aanbieden:

  1. Ze mogen het totale maximale leningsbedrag dat vooraf is afgesproken nog niet hebben bereikt.
  2. Ze mogen geen achterstanden hebben op terugbetalingen van eerdere projecten.
  3. Ze moeten nog steeds voldoen aan de fianciele ratio’s die we met hen overeen zijn gekomen.

Zodra de leningnemer achterstand heeft opgelopen op de terugbetaling van één of meerdere via Lendahand afgesloten leningen (projecten), kan het bedrijf geen nieuw project aanbieden.

 

Q: Wat zijn herstructureringen? 

Als de leningnemer niet meer in staat is de afgesproken aflossingen en rentebetalingen te voldoen, gaat Lendahand in gesprek met het management van de onderneming om te kijken wat wel mogelijk is. De minst complexe oplossing is om het terugbetalingsschema in zijn geheel een aantal weken of maanden op te schuiven. Dat betekent dat het bedrijf de tijd krijgt om de zaken te verbeteren, geld van andere financierders op te halen of besparingen door te voeren zodat het zich vervolgens wel aan het afgesproken betalingsschema kan houden. 

Alleen, hoe goed de intentie ook is, soms is uitstel van betaling niet voldoende om een onderneming te laten overleven. In verlieslatende ondernemingen moet er op enig moment kapitaal van bestaande of nieuwe aandeelhouders bij om de salarissen van personeel, de algemene kosten alsook werkkapitaal te kunnen financieren. Op het moment dat bestaande of nieuwe aandeelhouders wordt gevraagd een bedrijf te redden, dan zullen zij overtuigd moeten zijn van de langetermijnvooruitzichten van de onderneming in kwestie.

Aandeelhouders willen daarbij graag zien dat hun kapitaal wordt gebruikt voor het versterken van de onderneming en voor het realiseren van groei, om daarmee op termijn een positie van winstgevendheid te kunnen bereiken. Derhalve zullen zij in dergelijk scenario eisen dat leningverstrekkers voor een langere periode afzien van aflossingen en rentebetalingen, of dat ze een deel van de uitstaande schuld kwijtschelden, of dat er in plaats van het huidige aflossingsschema een nieuw schema komt met lagere periodieke aflossingen uitgesmeerd over een langere periode. Vaak is de oplossing een combinatie van deze elementen waarin uiteindelijk de onderneming, bestaande en nieuwe aandeelhouders en leningverstrekkers na lange onderhandelingen allemaal akkoord mee dienen te gaan. Dit is een complex proces en de uitkomst wordt bepaald door de relatieve onderhandelingspositie van de verschillende partijen aan tafel. Vaak gaan hier maanden overheen.

Lendahand voert deze gesprekken namens de crowd en heeft als uitgangspunt altijd om zo weinig mogelijk af te schrijven, ook als dat bijvoorbeeld betekent dat er langer op aflossingen gewacht moet worden. Daarnaast streven wij ernaar een oplossing te vinden die redelijk is voor de onderneming, zodat de lokale impact die het bedrijf creëert, en wat de oorspronkelijke reden is voor Lendahand om het bedrijf van financiering te voorzien, behouden blijft.

 

Q: Heb je een voorbeeld van een vertraagde terugbetaling?  

Een voorbeeld van een vertraagde terugbetaling is die van microfinancieringsinstelling (MFI) Milaap uit India. Milaap was jarenlang één van de meest actieve leningnemers op Lendahand. Milaap is een soort “tussen-microfinancieringsinstelling” en werkt met kleine microfinancieringsinstellingen (field partners) die te klein zijn voor Lendahand om rechtstreeks mee samen te werken. 

Tijdens de eerste lockdown van de corona pandemie werden quarantaines opgelegd in India en stelde de Indiase centrale bank zogenaamde ‘moratoria’ in, waarbij MFIs verplicht waren aflossingsvrije periodes aan te bieden aan hun klanten. Aangezien de field partners van Milaap geen terugbetalingen meer kregen, konden zij Milaap niet meer betalen en op enig moment was Milaap ook niet meer in staat om de aflossingen aan Lendahand te voldoen. Na het intrekken van de quarantaine en moratoria konden de field partners langzaam hun operaties weer opstarten. 

De economie had een flinke knauw gekregen en niet alle eindklanten waren onmiddellijk in staat om de aflossingen weer volgens hetzelfde ritme op te pakken. De field partners en Milaap zelf hebben inmiddels een enorme inhaalslag gemaakt. Op het moment dat Milaap in de problemen raakte stond er een schuld van EUR 2,1 miljoen uit aan de Lendahand-crowd. Anno december 2022 is dat nog ‘slechts’ 380.000 euro. Milaap heeft inmiddels 1,7 miljoen euro (en daarbovenop nog rente) afgelost, ruim 80% van het uitstaande bedrag. 

Helaas is een aantal field partners er nog altijd niet helemaal bovenop en zijn de aflossingen van Milaap aan Lendahand ook weer in frequentie en omvang afgenomen. We gaan er echter nog altijd vanuit dat we alle Lendahand-investeerders die aan Milaap hebben uitgeleend op een dag volledig kunnen terugbetalen.

 

Q: Komen faillissementen ook voor? 

Faillissementen komen helaas ook voor en zullen leiden tot een gedeeltelijke of gehele afschrijving van de nog uitstaande hoofdsom en rente aan Lendahand-investeerders. 

Zodra een leningnemer niet aan zijn betalingsverplichtingen aan Lendahand kan voldoen, kan Lendahand zelf een claim plaatsen en daarmee het faillissementproces van start laten gaan. Dat heeft echter doorgaans niet onze voorkeur, omdat de opbrengsten voor de crowd vanuit zo’n proces zeer onzeker zijn (en het langdurige processen zijn). Bovendien ontneemt het ook de kans van de onderneming om te herstructureren en de draad verder op te pakken. We kiezen dus meestaleerst voor herstructureringen om de kansen op terugbetalingen zo hoog mogelijk te houden voor de crowd, en om bedrijven alle kansen te geven om impact te blijven creëren.

Wel is het zo dat andere leningverstrekkers, maar ook leveranciers, de overheid of werknemers, bij wanbetaling de onderneming uiteindelijk in gebreke kunnen stellen en daarmee een faillissementproces kunnen starten. Lendahand heeft dat dus niet geheel in eigen hand.

Richting de crowd schrijft Lendahand in principe enkel af wanneer er ofwel een formeel faillissement is, danwel wanneer wij in een herstructureringsproces formeel akkoord zijn gegaan met het (gedeeltelijk) afschrijven van de schuld. Een dergelijk herstructureringsproces kan ook plaatsvinden op het moment dat een nieuwe koper/investeerder de (nagenoeg) failliete leningnemer wil overnemen en van bestaande leningverstrekkers (zoals Lendahand) eist dat men de uitstaande schuld geheel of gedeeltelijk afschrijft. Lendahand moet dan kiezen tussen het bedrijf failliet laten gaan (met daarbij een grote kans op het alsnog niets overhouden aan het faillissementproces en het verlies van banen en impact), of een (groot) verlies accepteren, maar daarmee wel een doorstart van de onderneming mogelijk maken. Dat is een heel lastige keuze, wat ons veel hoofdbrekens kost. 

Bij Lendahand is het afschrijvingspercentage momenteel 1.7%. Van het totale uitstaande leningsbedrag kampt 12.4% met achterstanden en 3.1% van het uitstaande bedrag is geherstructureerd en presteert sinds herstructurering volgens verwachting. Een gedetailleerd en geactualiseerd overzicht van de portefeuille kan je raadplagen op: Portfolio Overzicht

 

Q: Heb je een voorbeeld van een default (faillissement)? 

Helaas is zonne-energiebedrijf Redavia recentelijk (najaar 2022) in de betalingsproblemen gekomen. Dit is zeer pijnlijk, omdat Redavia een van de grotere leningnemers op het Lendahand platform was en ook zeer geliefd is bij de crowd. 

 

Er is een curator bij Redavia aangesteld om ervoor te zorgen dat het faillissement ordentelijk verloopt en dat de schuldeisers - waaronder Lendahand - zoveel mogelijk terugbetaald krijgen. Het is dus niet zo dat alle leningen van Redavia al volledig zijn afgeschreven. Naar verwachting kan er nog zo’n 40% van het uitstaande bedrag worden teruggekregen.

 

Er zijn tal van factoren die hebben geleid tot de insolventie van Redavia. De belangrijkste directe aanleiding is dat Redavia, als verlieslatende onderneming, afhankelijk was van het telkens weer ophalen van (nieuw) aandelenkapitaal. Het bedrijf was in het verleden reeds  succesvol in het vinden van aandelen- en schuldfinanciering. Daarnaast timmerde het bedrijf ook goed aan de weg met betrekking tot het groeien van de portfolio van solar systemen bij industriële klanten in Ghana en Kenia. Maar de groei van het bedrijf en de verlieslatende positie bleek uiteindelijk voor een aantal beoogde nieuwe investeerders op het laatste moment toch een te grote horde om te overkomen. Doordat deze investeerders zich heel laat in het proces van het ophalen van nieuw aandelenkapitaal terugtrokken, was er geen tijd meer voor het management van Redavia om naar alternatieven te zoeken.

 

Q: Wat kan er beter? Zijn er extra maatregelen nodig? 

Het is duidelijk dat directe investeringen, in jonge impactondernemingen in opkomende landen, per definitie ‘hoger risico’ investeringen zijn. De ondernemingen die het reeds ‘gemaakt’ hebben, hebben Lendahand niet meer nodig. Zij kunnen elders veel grotere financiering tegen gunstigere voorwaarden verkrijgen. 

Om jonge impactbedrijven kansen te geven, zullen we helaas moeten accepteren dat er af en toe ook ondernemingen bij zitten die de groeiplannen niet waar kunnen maken en hun leningen niet of te laat terug zullen betalen. Er is echter wel een aantal nieuwe maatregelen die we nemen, waaronder:

  • Bij aanvang van de relatie een hogere solvabiliteit vereisen van de onderneming;
  • Niet meer aan moedermaatschappijen / houdstermaatschappijen uitlenen maar enkel aan de operationele entiteiten;
  • Te allen tijden onderpand eisen;
  • Kortere looptijden aangaan;
  • Minder lang toegang tot het Lendahand-platform verlenen;
  • Hogere rentes rekenen.

Deze maatregelen zullen als direct gevolg hebben dat er helaas minder - potentieel zeer impactvolle - directe investeringsmogelijkheden aangeboden zullen worden. Op de langere termijn zorgt het wel voor een evenwichtigere portefeuille van hogere kwaliteit.

 

Heb je na het lezen van dit artikel, het bekijken van onze faq of de maandelijkse updates over je investeringen die je via e-mail ontvangt nog vragen? Neem contact op met Lendahand via [email protected]

Ontvang onze nieuwste blog posts direct in je inbox

Vul je e-mail adres hieronder in om bij elke nieuwe geplaatste blog een e-mail te ontvangen.